ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Στις δυτικές κοινωνίες ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού και του προστάτη.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου;
Ο δυτικός τρόπος διατροφής (δίαιτα πλούσια σε ζωικές πρωτεΐνες και λίπος και φτωχή σε φυτικές ίνες) φαίνεται ότι αυξάνει τη συχνότητα του καρκίνου ντου παχέος εντέρου. Επίσης, άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου π.χ. συγγενείς 1ου βαθμού, που διαγνώσθηκαν με καρκίνο παχέος εντέρου σε ηλικία μικρότερη των 50 χρονών, παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η παρουσία ορισμένων ειδών πολυπόδων στο παχύ έντερο, όπως και ορισμένα σπάνια γενετικά σύνδρομα (οικογενής πολυποδίαση, σύνδρομο Lynch κ.ά.) συνδέονται με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο παχύ έντερο. Τέλος, φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η ελκώδεις κολίτιδα και η νόσος του Crohn, συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Σε ποια ηλικία πρέπει να υποβληθώ σε κολονοσκόπηση;
Αν υπάρχει από το ιστορικό και την κλινική εξέταση ο γιατρός το κρίνει σκόπιμο, η κολονοσκόπηση μπορεί να χρειασθεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε απουσία συμπτωμάτων ή υπόνοιας καρκίνου, οι περισσότερες επιστημονικές εταιρείες παγκοσμίως συνιστούν να γίνεται μια αρχική κολονοσκόπηση αναφοράς στην ηλικία των 50 ετών (ορισμένοι μάλιστα συστήνουν τα 45 έτη). Με τον τρόπο αυτό μπορεί να διαγνωσθούν και να αφαιρεθούν πολύποδες πριν εξελιχθούν σε καρκίνο ή να ανευρεθούν καρκίνοι σε πρώιμο στάδιο, όπου η πλήρης ίαση είναι εφικτή. Σε άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. οικογενειακό ιστορικό καρκίνου σε νεαρή ηλικία κοντινό συγγενή) η κολονοσκόπηση πρέπει να αρχίζει σε νεαρότερη ηλικία και να επαναλαμβάνεται σε τακτικά διαστήματα.
Μπορώ αντί για κολονοσκόπηση να υποβληθώ σε άλλη εξέταση, όπως αξονική τομογραφία;
Η κολονοσκόπηση είναι η καλύτερη μέθοδος για τον έλεγχο του παχέος εντέρου. Εκτός από την άμεση εικόνα που παρέχει, δίνει τη δυνατότητα για λήψη βιοψίας που θα τεκμηριώσει τη διάγνωση και για αφαίρεση ύποπτων πολυπόδων. Αντίθετα, στην αξονική τομογραφία μπορεί να διαφύγουν καρκίνοι μικρού μεγέθους. Επιπλέον, δεν μπορεί να ληφθεί βιοψία. Το ίδιο μειονέκτημα παρουσιάζουν και άλλες σύγχρονες τεχνικές εξέτασης του παχέος εντέρου, όπως η μαγνητική κολονογραφία, η εντερική κάψουλα κ.ά.
Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου στο παχύ έντερο;
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:
- η αναιμία, που προκαλεί αδυναμία, αίσθημα εξάντλησης και εύκολη κόπωση
- μια πρόσφατη αλλαγή στις συνήθειες των κενώσεων (δυσκοιλιότητα που δεν υπήρχε ή επιδεινώνεται ή διάρροια που επιμένει)
- το αίμα στα κόπρανα
- το αίσθημα ατελούς αφόδευσης (η αίσθηση ότι «το έντερο δεν αδειάζει πλήρως»)
- ο τεινεσμός, δηλαδή η έντονη ανάγκη για αφόδευση χωρίς να αποβάλλεται σημαντική ποσότητα κοπράνων
- η απώλεια βάρους
- το αίσθημα τυμπανισμού («φούσκωμα») σε συνδυασμό με κωλικοειδές άλγος
Τι είναι οι καρκινικοί δείκτες;
Οι καρκινικοί (νεοπλασματικοί) δείκτες είναι ειδικά μόρια που παράγονται από τους όγκους, αλλά και σε μια μεγάλη ποικιλία παθολογικών καταστάσεων. Ανιχνεύονται στο αίμα και ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του καρκίνου. Για τον καρκίνο του παχέος εντέρου οι πιο χαρακτηριστικοί καρκινικοί δείκτες είναι το καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο (CEA) και το CA 19-9.
Οι καρκινικοί δείκτες δεν χρησιμεύουν στη διάγνωση, αλλά στην παρακολούθηση της πορείας του καρκίνου μετά από θεραπεία (χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία) με σκοπό τον έλεγχο της ανταπόκρισης και την έγκαιρη διάγνωση υποτροπής ή μεταστάσεων.
Εάν έχω φυσιολογικές τιμές των καρκινικών δεικτών στο αίμα αποκλείεται να έχω καρκίνο στο παχύ έντερο;
Όχι. Φυσιολογικοί καρκινικοί δείκτες στο αίμα δεν αποκλείουν την πιθανότητα να υπάρχει καρκίνος στο παχύ έντερο. Αντίστροφα, αυξημένες τιμές των καρκινικών δεικτών παρουσιάζονται και σε άλλες καταστάσεις ή παθήσεις εκτός του καρκίνου π.χ. ο δείκτης CEA είναι συνήθως αυξημένος σε καπνιστές.
Οι νεοπλασματικοί δείκτες δεν χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό του καρκίνου του παχέος εντέρου, αλλά για την παρακολούθηση της πορείας της νόσου και την αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία.
Τι είναι η κολοστομία;
Η κολοστομία, γνωστή και ως «παρά φύση έδρα», είναι ένα είδος τεχνητού πρωκτού, που δημιουργείται, όταν είναι ανάγκη να εκτραπεί η φυσιολογική πορεία των κοπράνων. Στην περίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου αυτό είναι συνήθως απαραίτητο σε δυο περιπτώσεις:
- όταν ο καρκίνος εντοπίζεται πολύ κοντά στον πρωκτό (μόνιμη κολοστομία) και
- όταν πραγματοποιείται επείγουσα χειρουργική επέμβαση στην περίπτωση κατά την οποία το παχύ έντερο έχει αποφραχθεί πλήρως από τον καρκίνο (συνήθως προσωρινή κολοστομία)
Θεραπεύεται ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών επιτυγχάνεται πλήρης ίαση με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή (χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή συνδυασμός τους). «Κλειδί» για την πλήρη απαλλαγή από τη νόσο είναι η έγκαιρη διάγνωσή της. Ακόμα όμως και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις η σύγχρονη ιατρική είναι σε θέση να εξασφαλίσει μακροχρόνια επιβίωση με πολύ καλή ποιότητα ζωής.